Tegoroczne wakacje jeszcze bezpieczniejsze

Ubiegłoroczny sezon wakacyjny pokazał, że decyzja o utworzeniu Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego – działającego w przypadku bankructwa biura podróży – była strzałem w dziesiątkę. To był jeden z powodów zwiększonego ruchu u touroperatorów. Od lipca tego roku podróżni będą jeszcze lepiej zabezpieczeni. Nowe przepisy rozszerzają krąg podmiotów zobowiązanych płacić składki na TFG.

TFG to dodatkowe zabezpieczenie podróżnych przed skutkami niewypłacalności przedsiębiorców turystycznych. W pierwszej kolejności roszczenia poszkodowanych turystów pokrywane są z umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, umowy ubezpieczenia na rzecz klientów lub wpłat na rachunek powierniczy. Jeśli koszty roszczeń są wyższe niż wartość tych standardowych zabezpieczeń, zaczyna działać II filar.

W praktyce I filar w przypadku niewypłacalności biura działa w taki sposób, że podmiot udzielający zabezpieczenia finansowego weryfikuje zgłoszone do niego lub do właściwego marszałka województwa wnioski od klientów, a następnie dokonuje wypłat, ale jedynie proporcjonalnie do wysokości środków, na jakie opiewa zabezpieczenie finansowe. Środki zabezpieczające klientów biur podróży są uruchamiane, gdy touroperator złoży oświadczenie o niewypłacalności, a gdy nie ma takiej możliwości, niewypłacalność stwierdza marszałek województwa, na terenie którego ma siedzibę dany touroperator.

– TFG gwarantuje dodatkowe środki w sytuacji, gdy touroperator nie może zapewnić powrotu swoich klientów do kraju, a środki z I filaru, do którego trafiają pieniądze z gwarancji wykupowanych bezpośrednio przez biura podróży, okazują się niewystarczające – wyjaśnia Katarzyna Bartanowicz, radca prawny.

Z TFG nie tylko pokrywane są koszty powrotu klientów z imprezy turystycznej, lecz także zwroty wpłat klientów za tę imprezę (w całości lub w części), jeśli z przyczyn dotyczących organizatora lub pośrednika nie została ona zrealizowana. Co ważne, klienci – zgodnie z przepisami – powinni otrzymać taki zwrot w ciągu 120 dni od dnia złożenia wniosku o wypłatę, a nie jak do tej pory w ciągu kilku lub kilkunastu miesięcy.

Jaki jest efekt?

2017 rok był pierwszym rokiem działalności Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Z danych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, w ramach którego działa TFG, wynika, że co miesiąc 3,5 tys. organizatorów turystyki i pośredników turystycznych składa deklaracje do Funduszu o sprzedanych imprezach. Według styczniowych informacji do tej pory Fundusz – z odprowadzanych przez touroperatorów składek – zgromadził ponad 40 mln zł na potencjalne wypłaty dla klientów na wypadek niewypłacalności organizatora wypoczynku. Zdecydowana większość z tych środków to wpłaty za zagraniczne wycieczki czarterowe.

– Dziś, dzięki Funduszowi, turystyka jest jedyną branżą usługową, której klienci są w pełni zabezpieczeni finansowo na wypadek niewypłacalności. W efekcie obserwujemy pozytywny wpływ TFG na poczucie bezpieczeństwa konsumentów i wzrost popytu na usługi biur podróży – podkreśla cytowana w komunikacie Elżbieta Wanat-Połeć, prezes Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Potwierdzają to dane z „Raportu Podróżnika 2018” przygotowanego przez multiagenta Travelplanet.pl. Skala korzystania z usług touroperatorów wzrosła w ubiegłym roku o 43 proc. Jak podkreślają eksperci, klienci biur podróży uwierzyli, że działający od końca 2016 roku TFG w 100 procentach asekuruje zarówno pieniądze wpłacone kilka miesięcy przed wylotem, jak i pewność wyjazdu na wakacje.

Z podsumowania Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego na podstawie deklaracji touroperatorów wynika, że w ubiegłym roku ponad 6 mln Polaków wykupiło wakacje w biurach podróży. Z tego 3,2 mln osób wybrało podróż zagraniczną (w tym 2,3 mln czarterem).

Wiele wskazuje na to, że 2018 rok też będzie wyjątkowo dobry dla wyjazdów zorganizowanych – dane Travelplanet.pl wskazują, że w lutym 2018 roku liczba rezerwacji na lato była o 76 proc. większa niż w lutym 2017 roku. Ten wzrost nie wynika jedynie z rosnącej popularności opcji first minute, bo to zjawisko było już obserwowane w ubiegłym roku (w marcu 2017 roku wzrost wynosił blisko 60 proc. względem marca 2016 roku).

Co się zmieni?

Mimo i tak wysokiego poziomu dotychczasowych zabezpieczeń, w lipcu tego roku zaczną obowiązywać nowe przepisy, które jeszcze ochronę podróżnych zwiększą. Ich wdrożenie wymusiła unijna dyrektywa, ale także zmieniające się preferencje turystów co do sposobów organizacji wypoczynku.

Nowa ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (z 24 listopada 2017 roku) rozszerzy krąg podmiotów, które będą płacić składki na TFG i których klienci będą objęci gwarancjami Funduszu. Teraz będzie to dotyczyło również przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych, czyli np. zakup biletu lotniczego, rezerwację hotelu czy auta w wypożyczalni.

Jak wyjaśnia ustawodawca, tego typu zmiany to konieczność ze względu na to, że do tej pory usługi turystyczne oferowane nowymi kanałami dystrybucji, np. przez internet, oraz te realizowane na potrzeby konkretnego klienta (czyli np. łączenie różnych usług turystycznych) pozostawały poza zakresem regulacji prawnych.

W ustawie znalazły się także inne wymagania, jakie muszą spełniać przedsiębiorcy ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych, żeby legalnie funkcjonować na rynku. Jednym z nich jest posiadanie zabezpieczenia finansowego (I filar), prowadzenie wykazu umów i wypełnianie obowiązków informacyjnych wobec klientów.

Od 1 lipca zmieni się również wysokość składek odprowadzanych na rzecz TFG. Będą one uzależnione od środka transportu, miejsca docelowego wyjazdu, terminu dokonywania wpłat przez klientów oraz rodzaju świadczonej usługi. Przez to będą one bardziej zróżnicowane. Przykładowo, dla klientów kupujących imprezy z dojazdem własnym składki zostaną obniżone nawet o połowę. Zmianie ulegnie także wzór comiesięcznej deklaracji składanej przez organizatorów.

W ramach nowych obowiązków TFG ma zbudować nową ewidencję, która obejmować będzie wszystkie biura podróży działające w Polsce. Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych zastąpi dotychczasową Centralną Ewidencję Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych. Nowy rejestr – dostępny na stronach Ministerstwa Sportu i Turystyki – będzie zawierać informacje o wszystkich przedsiębiorcach uprawnionych do prowadzenia działalności jako organizatora turystyki lub przedsiębiorcy ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych. Dzięki temu podróżni będą mogli łatwo zweryfikować wiarygodność oferty wyjazdu. Brak wpisu do rejestru będzie jasną wskazówką, że taka firma nie jest uprawniona do wykonywania danej działalności.

W opinii ekspertów, przyczyni się to do zwiększenia bezpieczeństwa podróżnych i poprawy jakości usług na rynku turystycznym. Tym bardziej że wchodząca w życie 1 lipca br. ustawa przewiduje również kary za naruszanie przepisów ustawy – m.in. za zaniżanie składek na TFG lub prowadzenie działalności bez niezbędnego zabezpieczenia finansowego na wypadek niewypłacalności. Zgodnie z przepisami przedsiębiorcom grożą kary grzywny (do 50 tys. zł) i ograniczenia wolności (do 3 lat).